Ternats dialect verdient genoteerd
Was het nu Armand of Clement? Iedereen zegt Armand. Was het nu Parijs of Parys? Als we de identiteitskaart van zoon Ronald zien staat er Parys, de vader noteert echter Parijs… Moeilijk bah neen, gewoon een ambtenaar die eens langs moet gaan bij optiek Ixie. Dergelijke foutjes gebeurden in het verleden courant, nu is de kans veel minder groot. Vroeger werd er ook meer gedronken bij de aangifte van geboortes…
Onze wedstrijd voor het meest typische Ternatse woord, die heel wat weerklank kreeg, maakte wat los en bracht onze lokale taal opnieuw in de spotlights. Het is ook de reden dat we bij Armand thuis zitten niet de naamsverwarring maar zijn grijze, grote schrift waarin heel veel Ternatse woorden, bijnamen en gehuchtnamen genoteerd staan. Het staat er in dat degelijk ogende sierlijke handschrift van vroeger toen er nog tussen twee lijntjes diende geoefend en de meester klaar stond met de regel.
Hij is er steeds door geboeid geweest, vertelt Armand die zelf van den Dries is. Hij begon de typische Ternatse woorden of uitdrukkingen die hij hoorde op te schrijven. Geklasseerd volgens gehuchten, bijnamen, lokale gezegdes en opvallende families. Net als anderen bevestigt Armand dat er wel degelijk een onderscheid is tussen Wammeks, Loemeks en Ternats.
Een paar voorbeelden? Probleem van de keuze.
Een mooie Ternatse bijnaam is “Janneken van Nichtes” van het gekend café waar nog aan stekbollen gedaan werd. Hierbij hoort dan ook het passend gezegde:” Beter bollen dan bij den doktoor te gaan”. Wie weet er nog “Novernellen” liggen? En wat deed “Stinne van Straiker” en wie was “Marie van Vosses”?
Geef maar eens de huidige betekenis van “ne vedok” of het woord “vagger”? Vroeger zaten er nog “kadodders” in de beek waar “annekenzwetgat” kwam nestelen…
Je ziet aan voorbeelden geen gebrek. Boeiend inderdaad dat vindt ook Frans Du Mong een geziene figuur in Ternat die ook al meer dan vijf jaar bezig is aan een Ternats woordenboek. Ik bracht Frans in contact met Armand zodat deze notities en kennis niet verloren gaan. We kijken uit naar het Ternats woordenboek, misschien zelfs digitaal?
Belleman
